Nierówność kończyn dolnych (Asymetria kończyn dolnych)

Kiedy mówimy o asymetrii kończyn dolnych?

Skrócenie kończyny dolnej pojawia się u dosyć licznej grupy pacjentów, zarówno dorosłych jak i dzieci. W zasadzie nikt z nas nie jest idealnie symetryczny. Zawsze znajdzie się jakaś niewielka dysproporcja względem przeciwległej strony i jest to uznawane jako prawidłowe, jeżeli mieści się w granicach normy. Niestety, pomimo tego, że jest to stosunkowo często pojawiająca się wada,  powszechnie jest bagatelizowana, co w konsekwencji może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w obrębie całego narządu ruchu. Nierówność kończyn dolnych wymaga fizycznego uzupełnienia różnicy długości kończyny. Gdy jest to różnica do 1,5 cm korygujemy ją wkładką ortopedyczną. 

Przyczyny asymetrii kończyn dolnych

• Wady wrodzone – wady budowy kości i stawów kkd, dysplazja biodrowa itp. Wady wrodzone ze względu na istniejące skrócenie od początku życia i stałe nasilanie w okresie wzrostu dziecka, prowadzą do dużych dysproporcji.
• W przebiegu procesów zapalnych – w przebiegu zapalenia stawów czy kości, gdzie dochodzi do deformacji osi stawów oraz patologicznych zwichnięć w obrębie uszkodzonych stawów.
• Zmiany pourazowe w wyniku wadliwego zrostu kostnego, lub uszkodzenia chrząstki wzrostowej u dzieci.
• Asymetria – Następstwo operacji – Zmiana długości kończyny pojawia się dosyć często po endoprotezie biodra lub stawu kolanowego. W niektórych przypadkach wynika ona z utrwalonego (przed operacją) skośnego ustawienia miednicy, które może stopniowo ustąpić po operacji. W tych przypadkach różnica może się zmniejszać. W innych przypadkach, może się utrwalić.  

Czy “krótsza noga” może dawać dolegliwości bólowe?

Nieleczona nierówność kończyn dolnych może prowadzić do zaburzenia równowagi w wielu odcinkach narządu ruchu oraz powodować dolegliwości bólowe:

1. Skoliozy –  Skośne ustawienie miednicy powstaje przy różnicy rok. 1-2 cm, wywołując dalsze skutki głównie w obrębie kręgosłupa oraz stawów biodrowych. Zmiany w ułożeniu poszczególnych odcinków kręgosłupa – prowadzą do powstawania skolioz.
2. Deformacje kręgów – Wyrównawcze, boczne skrzywienie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym wywołuje wtórne zmiany w postaci deformacji kręgów oraz zmian zwyrodnieniowych, będących bezpośrednią  przyczyną dolegliwości bólowych.
3. Zmiany zwyrodnieniowe – Zaburzenia biomechaniki stawów biodrowych (asymetria pokrycia głów kości udowych przez panewki, asymetria napięcia mięśni) powodują rozwój wczesnych zmian zwyrodnieniowych.
4. Zaburzenia chodu –  chód w związku z naprzemiennym przenoszeniem ciężaru ciała na krótszą i dłuższą kończynę staje się nie tylko mało estetyczny, ale również powoduje większy wydatek energetyczny i zmęczenie i dyskomfort podczas chodzenia.

Przyczyny skrócenia kończyn dolnych

• Wady wrodzone – wady budowy kości i stawów kkd, dysplazja biodrowa itp. Wady wrodzone ze względu na istniejące skrócenie od początku życia i stałe nasilanie w okresie wzrostu dziecka, prowadzą do dużych dysproporcji.
• W przebiegu procesów zapalnych tj. w przebiegu zapalenia stawów czy kości, gdzie dochodzi do deformacji osi stawów oraz patologicznych zwichnięć w obrębie uszkodzonych stawów.
• Zmiany pourazowe w wyniku wadliwego zrostu kostnego, lub uszkodzenia chrząstki wzrostowej u dzieci.
• Szybki wzrost u dzieci.

Objawy skrócenia kończyn dolnych u dzieci

Pierwszym niepokojącym objawem jest utykanie podczas chodu. Ponadto, dzieci z asymetrią kończyn dolnych mają tendencję do  stania na jednej nodze, jak również do siadania ze stopą pod pośladkiem. Dość wcześnie u dzieci pojawia się skolioza na skutek skośnego ustawienia miednicy. Często towarzyszą temu również wystające łopatki.

Leczenie

Przede wszystkim, na samym początku należy przeprowadzić dokładną diagnostykę całego narządu ruchu. Po pełnym badaniu, jesteśmy w stanie wybrać optymalne sposoby i leczenia w celu pozbycia się asymetrii kończyn i zminimalizowania jej negatywnego wpływu na cały układ ruchu. Skrócenie kończyny mniejsze niż 3 cm leczy się przy użyciu odpowiednio wykonanych, indywidualnych wkładek ortopedycznych do buta. Wkładka ma za zadanie wyrównać nierówność, korygować ustawienie miednicy, a co za tym idzie również poszczególnych odcinków kręgosłupa.

Operacyjne wydłużenie kończyny stosuje się u dzieci starszych, gdzie różnica w długości jest większa niż 3 cm. Po zabiegach operacyjnych stosuje się ćwiczenia z użyciem metod fizjoterapeutycznych.

Statystyka pokazuje, że ponad połowa asymetrii długości kończyn dolnych to różnica w granicach 1 – 3 cm, którą możemy skorygować bezoperacyjnie za pomocą wkładek. Niestety, bardzo często problem ten jest bagatelizowany, co niesie za sobą szereg nieodwracalnych zmian w obrębie narządu ruchu. Ponadto, około 40% skolioz spowodowanych jest właśnie asymetrią długości kończyn dolnych. Jest to niezwykle ważne u dzieci, ponieważ wcześnie wykryta asymetria i szybko podjęte leczenie może zapobiec powikłaniom w wieku późniejszym.

W naszych gabinetach zajmujemy się korekcją asymetrii za pomocą indywidualnych wkładek ortopedycznych. W gabinecie Ortomedicum Gliwice lub sklepie ortopedycznym RotulaMed można zakupić buty ortopedyczne, które są dedykowane do wkładek korygujących długość kończyny.

O konieczności stosowania wkładki oraz wielkości korekty decydują specjaliści podczas badania diagnostycznego.